ต่อมลูกหมากโต (BPH) คือ ภาวะที่ต่อมลูกหมากมีขนาดใหญ่ผิดปกติ ตำแหน่งของต่อมลูกหมากจะอยู่ในบริเวณใต้กระเพาะปัสสาวะ ต่อมลูกหมากทำหน้าที่สร้างสารที่เป็นของเหลวประมาณ 30% ของ น้ำอสุจิ ด้วยเหตุที่ต่อมลูกหมากจะห่อหุ้มท่อปัสสาวะส่วนต้นไว้ ดังนั้นเมื่อต่อมลูกหมากโตขึ้นก็อาจกดทับท่อปัสสาวะให้ตีบเล็กลง ส่งผลให้คนไข้มีอาการปัสสาวะติดขัด นอกจากนี้ต่อมลูกหมากโตอาจเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผนังกล้ามเนื้อของกระเพาะ ปัสสาวะหนาขึ้น เนื่องจากต้องบีบตัวแรงขึ้นเพื่อขับน้ำปัสสาวะให้ผ่านท่อแคบๆ และเมื่อผนังกระเพาะปัสสาวะหนาตัวขึ้นก็จะส่งผลต่อความสามารถในการกักเก็บ น้ำปัสสาวะลดลง คนไข้จึงต้องปัสสาวะบ่อย และอาจได้รับการกระตุ้นให้ปวดปัสสาวะขึ้นมาอย่างกะทันหันได้โรคต่อมลูก หมากโตเป็นโรคที่พบได้เป็นปกติ และการเกิดขึ้นมักจะสัมพันธ์กับอายุ มีหลักฐานแสดงให้เห็นว่า มากกว่าครึ่งหนึ่งของชายอายุ 65 ปี จะมีอาการต่อมลูกหมากโต และเพิ่มขึ้นถึง 90% ในชายที่มีอายุ 80 ปี วัตถุประสงค์ของการรักษาต่อมลูกหมากโตคือ รักษาเพื่อลดอาการผิดปกติต่างๆของการถ่ายปัสสาวะที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตใน ผู้ป่วยแต่ละคน และป้องกันไม่ให้เกิดภาวะแทรกซ้อนของต่อมลูกหมากโตในอนาคต เช่น ไตวาย ติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ นิ่วในกระเพาะปัสสาวะเป็นต้น ดังนั้นการรักษาต่อมลูกหมากโตในผู้ป่วยแต่ละคนจึงอาจแตกต่างกันออกไป เช่น ในผู้ป่วยที่มีอาการปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืน การรักษาอาจทำได้ง่ายๆโดยไม่ต้องใช้ยา เพียงแค่หลีกเลี่ยงการดื่มชา กาแฟ เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ หรือหลีกเลี่ยงการดื่มน้ำมากๆก่อนเข้านอน ก็สามารถทำให้การปัสสาวะบ่อยตอนกลางคืนดีขึ้นได้โดยไม่ต้องทานยา แต่ในทางกลับกันในผู้ป่วยบางรายที่มีอาการปัสสาวะไม่ออกเลยจนถึงขั้นต้องใส่ สายสวนปัสสาวะ ในกรณีนี้ก็จำเป็นจะต้องได้รับการรักษาโดยการผ่าตัดต่อมลูกหมากผ่านการ ส่องกล้องเพื่อให้กลับมาปัสสาวะได้ เป็นต้น
สำหรับสมุนไพร แม้ว่าในปัจจุบันจะยังไม่มีสมุนไพรที่ช่วยรักษาต่อมลูกหมากโตให้หายขาดได้ แต่ก็มีสมุนไพรบางตัวที่ช่วยบรรเทาอาการของต่อมลูกหมากโตได้ โดยเฉพาะอาการของปัสสาวะขัด เช่น เถาวัลย์เปรียง ต้มน้ำดื่ม 1 แก้ว เช้า เย็น หรือ กินครั้งละ 1 แคปซูล 3 เวลา หลังอาหาร หรือ ผักบุ้งจีน โดยใช้ผักบุ้งจีนสด ตัดราก 4 ขีด ล้างให้สะอาด ต้มน้ำ 3-4 แก้ว จนเดือดแล้วยกลงใส่น้ำผึ้งแท้ 3 ช้อนโต๊ะ ลงไปคนให้เข้ากันจนได้ที่ แบ่งกินก่อนอาหาร 3 มื้อเช้ากลางวันเย็น โดยกินทั้งน้ำและเนื้อ 2 วัน จะสังเกตได้ว่าอาการที่เริ่มเป็นจะดีขึ้น ให้ต้มดื่มเรื่อยๆ เมื่อหายดีแล้วก็หยุดกิน สูตรนี้เหมาะสำหรับคนที่เป็นไม่มาก หรือการรับประทานสารไลโคปีน มีงานวิจัยว่าช่วยลดค่า prostate specific antigen (PSA) ซึ่งเป็นค่าบ่งชี้สุขภาพของต่อมลูกหมาก ที่อาจเพิ่มขึ้นในคนที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก (บางคนที่เป็นมะเร็งต่อมลูกหมาก ก็อาจไม่มีการเพิ่มขึ้นของค่า PSA) หรือในรายที่มีภาวะการอักเสบของต่อมลูกหมาก ติดเชื้อในทางเดินปัสสาวะ ก็อาจส่งผลในค่า PSA เพิ่มขึ้น โดยสารไลโคปีนจะพบมากในมะเขือเทศ ฟักข้าว และฝรั่ง หรือการหมั่นทานสารอาหารบางอย่างเป็นประจำในมื้ออาหาร อาจจะช่วยลดความเสี่ยงของการเป็นต่อมลูกหมากโตได้ เช่น สังกะสี เป็นแร่ธาตุที่ช่วยสร้างฮอร์โมนเพศชาย พบได้ในเมล็ดฟักทอง อาหารทะเล เช่น หอยนางรม เบต้าซิโตสเตอรอล มีสรรพคุณช่วยลดคอเลสเตอรอลในเลือด และป้องกันต่อมลูกหมากโต พบมากในถั่วเหลือง จมูกข้าวสาลี น้ำมันข้าวโพด วิตามินอี เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ มีมากในรำละเอียด น้ำมันรำ ธัญพืช ถั่วเหลือง ถั่วแดง ผักกาดหอม เมล็ดทานตะวัน งา น้ำมันถั่วลิสง
แหล่งอ้างอิง
http://www.bumrungrad.com/mens-health-center/th/prostate.aspx
http://www.manager.co.th/QOL/ViewNews.aspx?NewsID=9560000094408
http://www.prostate-rama.com/reading_detail.php?cid=10
http://www.thairath.co.th/content/263674